Panik atak nedir? Panik atağın belirtileri ve tedavisi hakkında en iyi psikolog önerisi yapacağız. Panik bozukluğunun genel nüfustaki yaygınlığı % 3-4’tür. Toplam nüfusun 1/3’ü, yaşamlarının bir döneminde panik atak geçirmektedir.
Panik Atak Nedir?
Genel nüfustaki her 100 kişiden 2 ya da 6’sında panik bozukluğu bulunmaktadır. Panik atak, aniden ortaya çıkan ve genellikle on dakika içinde doruk noktasına ulaşan, ayrı bir yoğun korku ya da rahatsızlık duyma dönemidir. Panik atağın varlığından söz edebilmek için aşağıdaki 13 belirtiden en az dördünün (ya da daha fazlasının) bulunması gereklidir.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
1. Çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama ya da kalp hızında artma olması
2. Terleme
3. Titreme ya da sarsılma
4. Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyumlan
5. Soluğun kesilmesi
6. Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
7. Bulantı ya da kann ağnsı
8. Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
9. Gerçek dişilik duygulan ya da benliğinden aynlmış olma
10. Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
11. Ölüm korkusu
12.Uyuşma ya da karıncalanma duyumlan
13. Üşüme, ürperme ya da ateş basmalan
Belirtileri ve Tedavisi İçin Psikolog Önerisi
Çarpıntı ve göğüs ağrısı, panik atak sırasında en sık yaşanan yakınmalardır. Psikiyatri dışındaki diğer tıp disiplinlerine çarpıntı yakınması ile başvuran bireylerin yaklaşık 1/3’ünde panik atak bulunmaktadır. Çarpıntı yalanması olan bireylerin değerlendirilmesinde çoğu kez Holter izlem uygulanmaktadır. Çarpıntı yakınması nedeni ile Holter izlem uygulanan bireylerin % 19’unda panik bozukluğu bulunmaktadır.
Göğüs ağrısından yakman kişilerde panik bozukluğu bulunma olasılığı, dört kat daha fazladır. Kardiyoloji kliniklerine göğüs ağrısı yakınması ile başvuran bireylere çoğu kez koroner anjiografi de dahil olmak üzere ayrıntılı laboratuvar testleri uygulanır. Bu kişilerin yansından daha fazla bir bölümünde göğüs ağrısının kalp hastalığı ile kesinlikle ilgili olmadığı anlaşılmaktadır. Göğüs ağrısı yakınması nedeni ile koroner anjiografi uygulanan ve koroner arterlerinde hiçbir daralma bulunmayan bireylerin % 80’ninde panik bozukluğu, depresyon ya da her iki bozukluk birlikte bulunmaktadır. Atak sırasında başlayan göğüs ağrısı atağın sonlanması ile birlikte ortadan kalkabilir ya da atağın sonlanmasından sonra birkaç gün ya da bir hafta süreyle devam edebilir. Bu tür bireylerin temel özelliği aşağıda belirtilmiştir:
- Ağrı genellikle keskindir ve egzersiz yapmak ya da efor harcamakla ilişkili değildir.
- Bu kişiler, daha genç ve çoğu kez kadındır. Çoğu kez, panik ataklara ilişkin diğer belirtiler tabloya eşlik eder.
- İlk panik atak genellikle son ergenlik ve erken erişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır.
Panik Atak Türleri ve Biçimleri
Üç farklı tür panik atak türü vardır.
- Bunlardan ilki spontan panik ataklardır. Bu tür panik ataklar, gün içerisinde hiç beklenmedik bir anda ve hiç beklenmedik bir yerde ortaya çıkarlar. Panik bozukluğunda görülen panik ataklar bu türdendir.
- İkincisi, durumsal panik ataklarıdır. Bu tür panik ataklar, hemen hemen değişmez bir şekilde, kişi atağı tetikleyen bir durumla karşılaştığında ya da böyle bir karşılaşma olasılığı hissettiğinde bile ortaya çıkmaktadır. Örneğin, sosyal fobik bir kişinin topluluk önünde bir konuşma yapacağı sırada ya da hayvan fobisi bulunan bir kişide otlar arasında kıvrıla kıvrıla giden bir yılan gördüğünde ortaya çıkan panik atağı bu türdendir. Duruma bağlı panik ataklar, sosyal fobi, özgül fobi, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif-kompulsif bozukluk ve uyku terörü gibi durumlarda görülebilir.
- Üçüncü olarak, durumsal olarak yatkınlık gösterilen panik atak ise belirli bir durumda ortaya çıkma eğilimi gösterir, fakat belirli durumlarda her zaman panik atak ortaya çıkması şart değildir; ayrıca böyle bir durumla karşılaşıldığında hemen panik atak gelişmesi de gerekmez. Örneğin, bir kişide özellikle araç kullanırken panik atak olabilir. Ancak bu kişide bazen araç kullanırken bu tür bir atak oluşmayabilir.
Panik Atak Nasıl ve Ne Zaman Başlar?
Panik bozukluğundan yakman çoğu kişide ilk panik atağı genellikle son ergenlik ve erken erişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Panik ataklan çocukluk döneminde ya da 45 yaşından sonra da gelişebilir. Ancak bu oldukça seyrek görülen bir durumdur. Özellikle panik atağın ilk kez 45 yaşından sonra ortaya çıktığı kişilerde, bedensel hastalıkların (örneğin, kan şekeri düzeyinin çok düşük olması, tiroid hormonlarının aşırı miktarda salgılanması gibi…) mutlaka ayırt edilmesi gerekmektedir. Dışarı çıkmadan önce, standart gevşeme egzersizlerinden yararlanın. Mümkün olduğunca sakinleşin.
Panik Atak Ne Kadar Sürer?
Panik atakta belirtiler, ortaya çıktıktan saniyeler sonra ya da birkaç dakika içerisinde doruğa ulaşır. Atak genellikle 5-10 dakika ile 20-30 dakika arasında sürer. Biı saat ya da birkaç saat süren ataklaı son derece nadirdir.
Panik atak hakkında alanında en iyi ve uzman psikolog tavsiyesi arıyorsanız aşağıdaki Psikolog Ergün İnce’nin iletişim bilgileri ve harita bilgisi bulunmaktadır. Kendisine ulaşıp rahatlıkla randevu alabilirsiniz.
Panik Atak Tedavisi Evde veya Bitkisel
En iyi çare; hızlı solunumun kontrolü, izometrik gevşeme ve doğru düşünme tekniklerini kullanarak panik düzeyini kontrol altına almak ve sonra bunaltınız azalıncaya kadar dayanabileceğinize inandığınız bir durum/olay içinde kalmaktır.
A. Programınızı Yapın
Gerçekleştirmek istediğiniz hedeflerin bir listesini çıkarın. Bunlar; “ılımlı düzeyde” zor olanlardan; “aşın derecede” zor olanlara dek değişen düzeyde özgül hedefler olmalıdır.
B. Programınız Doğrultusunda Çalışın
• Her gün panik ataklarınızla ilgili biraz çalışma yaptığınızdan emin olun. Bir gün bir şeyden kaçınmak, sizi tedavi programında iki gün kadar geriye atar.
• Korkunuzun üstesinden gelinceye kadar, korkunuzla ilişkili durumla sık sık ve düzenli olarak karşı karşıya kalmaya çalışın. Genel kural şudur: “Ondan ne kadar çok korkarsanız; onunla o kadar sık yüzleşmek zorundasınız.”
• Aynı anda, en azından üç hedef üzerinde çalışmaya uğraşın. Birini bitirdiğinizde, daha zor olan başka bir hedefe geçin.
• Hedef, adım ve başarılarınızın bir günlüğünü tutun ve özel durumlarda kendinizi nasıl hissettiğinizi ve bu durumlarla nasıl başa çıktığınızı da bu günlüğe kaydedin.
Her gün panik ataklarınızla ilgili biraz çalışma yaptığınızdan emin olun.
C. Hedefe Yönelik Adımların Uygulamasını Yapın
1. Dışarı çıkmadan önce, standart gevşeme egzersizlerinden yararlanın. Mümkün olduğunca sakinleşin.
2. Ardından yapacağınız aktiviteyi aklınızdan tekrar edin. Örneğin, eğer otobüsle yolculuk yapacaksanız, kapılar kapandıkça, otobüse daha fazla insan bindikçe kendi kendinize neler telkin edeceğinizi aklınızdan tekrar edin.
3. Tüm aktivitelerinizi yavaş ve rahat bir tavırla yapın. Bu, kendinize, durmak; bunaltı ve paniğinizi kontrol etmek için yeterli zaman sağlamak anlamına gelir.
4. Düzenli aralıklarla solunum hızınızı gözlemleyin.
5. Şartlar uygunsa, endişeli hale geldiğiniz noktada aktivitenize ara verin, durun. Oturacak ya da dinlenecek bir yer bulun ve korkunuzun geçmesini bekleyin.
6. Rahatlamaya başladığınızı hissetmeden bir ortamı ya da durumu terketmeyin. Bir ortam ya da durumdan kesinlikle korku içinde ayrılmayın. Korkunuzla yüzleşin; eğer böyle davranmazsanız; bu denemeyi bir başarısızlık olarak görür ve kendinize güveninizi yitirirsiniz.
7. Mümkün olduğunca uzun bir süre bir ortam ya da durum içersinde kalmaya çalışın. Bir ortam ya da durum içersinde ne kadar uzun süre kalmayı başarırsanız, o kadar rahatlarsınız ve korkularınızı o kadar hızla yenersiniz. Örneğin bir alışveriş merkezinde iki saat kalmak; orada dört değişik seferde toplam iki saat boyunca kalmaktan daha iyidir.
8. Her başarılı denemeden sonra kendinizi tebrik edin ve ödüllendirin.